Theo một bài báo được đăng tải trực tuyến ngày 21/11/2013 trên tạp chí Các Bệnh Truyền Nhiễm Lâm Sàng (Clinical Infectious Diseases), việc uống đủ phác đồ vắc xin ngừatiêu chảy do vi rút rota cho trẻcó thể giảm 21% nguy cơ bị co giật do vi rút rota gây ra trong suốt năm đầu tính từ thời điểm hoàn tất việc sử dụng vắc xin.

Các nghiên cứu viên cho rằng kết quả nghiên cứu đã đề xuất một lợi ích đáng ngạc nhiên khác của vắc xin bên cạnh việc bảo vệ trẻ chống lại bệnh nhiễm trùng đường ruột do vi rút rota gây ra. Họ đã phân tích rằng hiệu quả giảm co giật của vắc xincó thể tiết kiệm hơn 7 triệu đô la Mỹ dành cho chi phí chăm sóc sức khỏe thường quy thông quaviệcngăn ngừa 1000 trường hợp nhập viện và 5000 trường hợp cấp cứu.

Tiến sĩ, thạc sĩ ngành khoa học sức khỏe cộng đồng Daniel C. Payne, phân khoa bệnh về vi rút, chuyên ngành dịch tễ học, CDC ở Atlanta, Georgia, cùng các cộng sự đã tiến hành phân tích hồi cứu trên quần thể trẻ em được sinh ra sau ngày 28/2/2006 là ngày vắc xin rota được cấp phép lưu hành tại Mỹ cho đếntháng 11/2009.

Họ đã phân tích các báo cáo từ Cơ sở dữ liệu an toàn của vắc xin (Vaccine safety datalink database), một dự án hợp tác của CDC vớicác tổ chức chăm sóc sức khỏecó quản lý (MCOs)mà lưu trữ thông tin về dịch tễ, lâm sàng và vắc xin củakhoảng 3% dân số của Mỹ. Dân số nghiên cứu bao gồm 250,601 trẻ chủ yếu từ 8-18 tháng tuổi, trong đó có 186,502 trẻ đã hoàn thành phác đồ uống vắc xin ngừa  vi rút rota và 64,099 trẻ chưa được uống vắc xin.

Nghiên cứu viên đã xác định khoảng 2244 trường hợp bị co giật lần đầu (trong đó có 1575 trẻ uống đầy đủ vắc xin và 669 trẻ chưa uống vắc xin). Mỗi năm, tỉ suất trẻ bị co giật lần đầu là 1145/100,000 trẻ-năm đối với trẻ được uống đầy đủ vắc xin ngừa vi rút rota và 1212/100,000 trẻ-năm đối với trẻ không uống vắc xin. Tỉ suất bị co giật chung (tính cả trường hợp xảy ra lần đầu và tái phát) là 1383/ 100,000 trẻ-năm đối với trẻ được uống đầy đủ vắc xin và 1502 /100,000 trẻ-năm đối với trẻ không uống vắc xin.

Sau khi hiệu chỉnh giới tính và tuổitrên liều vắc xin cuối cùng, cácnhà nghiên cứu đã nhận thấy tác đồng ngừa co giật của vắc xin có ý nghĩa về mặt thống kê khi uống đầy đủ vắc xin giảm 18% cơn co giật xảy ra lần đầu tiên (tỷ số nguy cơ RR= 0.816 [khoảng tin cậy 95%, 0.729 – 0.914] và 21 % các trường hợp co giật chung (lần đầu và tái phát) (tỷ số nguy cơ RR= 0.790 [khoảng tin cậy 95%, 0.714 – 0.875].

Cơ chế và điều ngạc nhiên

Cơ chế có thể xảy ra nhất đối với việc giảm nguy cơ co giật là hiệu quả bảo vệ của vắc xin đối vớiviệc ngăn ngừa nhiễm vi rút rota toàn thân, bao gồm các biến chứng ngoài đường ruột liên quan tới hệ thống thần kinh trung ương. Vắc xin này có thể ngăn ngừa sự gia tăng nitric oxidetrong dịch não tủy do vi rút rota gây độc đến thần kinh hoặc gây biến động đường dẫn truyền Canci dẫn tớirối loạn điều tiết chất dẫn truyền thần kinh.

            Bs. Geoffrey A. Weinberg, đến từ Bộ môn Nhi, trường Y và Nha, trường đại học Y Nha khoa New York, đã phát biểu ý kiến trên bản tin y khoa Medscape "Tôi nghĩ cơ chế sinh học này, mặc dù có tính chất suy đoán,là hợp lý và đáng tin cậy, bởi vìđây là một nghiên cứu dịch tễ được tiến hành rất cẩn thận và tôikhông nghĩ có sự nhầm lẫn trong kết quả, tôi nghĩ đó chính là điều ngạc nhiên thú vị".

            Bs, Weinberg, người đã viết bài tham luận đi kèm về nghiên cứu cho rằng những phát hiện này đã thêm một lợi ích nữa của vắc xin ngừa vi rút rota nhưng vẫn không làm thay đổi mục đích sử dụng vắc xin rota. "Ngăn ngừa co giật có phải là lý do thật sựđể cân nhắcvà sử dụng vắc xin không? Không, Tôi nghĩ lý do thật sự để cân nhắc và sử dụng vắc xin là để không bị mắc bệnh tiêu chảy do vi rút rota".

Mô hình mới?

Bác sĩ Weinberg đã cho biết “Đặc tính duy nhất khác của nghiên cứu này là việc sử dụngCơ sở dữ liệu an toàn của vắc xin (vaccine safety data: VSD) để tìm lợi ích khác của vắc xin khi mà VSD thường được sử dụng để tìm thông tin về các biến cố bất lợi của vắc xin, “Mô tả một hiệu quả có ích hơn là một biến cố bất lợi đãmở ra một hướng mới cho các nghiên cứu sử dụng VSD trong tương lai”.

Điểm hạn chế của nghiên cứu này là chưa bao quát được thực trạng sử dụng vắc xin Rotarix cho trẻ, bởi vì hơn 99% trẻ trong nghiên cứu đã sử dụng vắc xin Rotateq. Yếu tố khác làm hạn chế sự bao quát tình trạng sử dụng vắc xinlà tất cả các trẻ trong nghiên cứu thuộc quản lý của các tổ chức chăm sóc sức khỏe có quản lý (MCOs) và không nhất thiết mang tính đại diện cho tất cả trẻ em Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, các nghiên cứu viên đã kết luận rằng "chúng tôi đã nhận thấy việc tiêm chủng đầy đủ vắc xin rota có liên kết với sự giảm có ý nghĩa thống kê nguy cơ co giật ở trẻ trong suốt năm đầu sau liều vắc xin ngừa vi rút rota cuối cùng. Giảm nguy cơ co giật trên trẻ nhũ nhithem một lợi ích mới liên quan đến vắc xin và có cơ sở khoa học trong việc ngăn ngừa nhập viện do tiêu chảy tại Hoa Kỳ.

Bác sĩ Weinberg viết trong bài tham luận "Các công trình nghiên cứu này không chỉ thú vị về mặt khoa học mà còn cung cấp thêm lý do thúc đẩy việc sử dụngvắc xin rota rộng rãi. Thêm vào đó, kết quả nghiên cứu cũng tạo cơ hội để phản ánh một thực tế đôi khi mới xảy ra: hiệu quả ngoài dự kiến của việc chủng ngừa là có ích và đáng chúc mừng hơn là mối longại phổ biến về các biến cố bất lợi ngoài dự kiến của vắc xin".

            Nghiên cứu trên được tài trợ bởi CDC. Cơ quan của một đồng tác giả có mối quan hệ tài chính với công ty sản xuất vắc xin rotađã được cấp phép tại Hoa Kỳ và đã nhận quỹ nghiên cứu từ chính phủ Mỹ. Bên cạnh đó, cơ quan của 2 đồng tác giả khác cũng đã nhận quỹ nghiên cứu từ chính phủ Mỹ. Những tác giả khác và nhà biên tập không có mối quan hệ tài chính liên quan nào.

Nguồn: Rotavirus Vaccine may also prevent related infant seizures,Larry Hand

www.medscape.com/viewarticle/814796

Người dịch:Kim Ngân, Tổ Thử Nghiệm Lâm Sàng, Viện Pasteur Tp.HCM